Oyunlar; Sitenin tamamını ya da ilgili bölümlerini okuyanlar, her fırsatta karagöz oyunlarının temel yapısının doğaçlama – tuluat olduğunu yazdığımı hatırlayacaklardır. Bu açıdan bakıldığında Karagöz oyununda batı tarzı tiyatro eserlerinde olduğu gibi yazılı bir metin geleneğinden bahsetmek olanaksızdır. Ancak Tanzimattan sonra batı tiyatrosunun etkisiyle oyunlar yazıya geçirilmiştir. Günümüzde var olan ( gerek Kâr-ı Kadîm – eski oyunlar , gerekse Nev icad – yeni oyunlar ) oyun metinlerinin hepsi Tanzimat sonrası döneme aittir.
Elbette ki yazılı metne bağlı olmadan oynatmak demek tam anlamıyla serbest, bir kurgusu olmayan (bugünkü stand-up tarzı) oyunlar oynatmak demek değildir. Hayali, oynatacağı oyunun genel akışını bilir ancak içeriğini mümkün olduğunca güncel motiflerle doldurur. Zaten yazılı metne bağlı oynatmak karagöz oyunlarını hiç bir ilginçliği olmayan sıradan oyunlar durumuna düşürür. Karagöz’ün bugünkü içler acısı durumunun en önemli sebebi budur. Tanzimata kadar doğaçlama oynatılan eski oyunlar o tarihten sonra yavaş yavaş daha önce oynatılan oyunların ezberlenerek oynatılması sonucu seyriciye hitap etmeyen, hiç bir çekiciliği olmayan sıradan oyunlar durumuna düşürmüştür. Karagöz oyunları ancak doğaçlama geleneğine geri dönülmesi ve yeni oyunlar yazılması durumunda eskiden olduğu gibi saygınlık kazanabilir.
Emin Şenyer, TRT Meslek Aşkı Programında
Karagöz oyunları nedense sadece çocuk oyunu olarak algılanmaktadır, oysa karagöz sadece bir çocuk oyunu değildir. Çocuk oyunu olanlar da vardır tabii ki ancak yetişkinlere oynatılan oyunlar daha fazladır. Bazı oyunlar Karagöz ile Hacıvat’ın bir iş yapması üzerine kurulmuştur, Salıncak oyunu , Aşçılık oyunu , Kayık oyunu gibi. Bazı oyunlar Karagöz’ün istenmediği yerlere girmeye çalışması üzerinedir, Bahçe oyunu , Hamam oyunu , Aptal bekçi oyunu v.b. Bazıları ise halk efsanelerine dayanır, Ferhat ile Şirin oyunu , Leyla ile Mecnun oyunu , Tahir ile Zühre oyunu gibi.
Bazı araştırmacılar Karagöz oyunlarını kâr-ı kadim (klasik eski oyunlar) ve nev icad (yeni oyunlar) olarak ikiye ayırmışlardır.
Nev-icad (Yeni oyunlar) ve kâr-ı kadîm (Eski oyunlar) şunlardır. Üzerlerine tıklayarak oyunlara ulaşabilirsiniz. Bazı oyunlar tam metindir, bazı oyunlar ise özet olarak yazılmıştır.
Ağalık, Aptal Bekçi, Aşçılık, Bahçe, Bakkallık, Balık, Bursalı Leyla, Büyük Evlenme, Cambazlar, Cazular, Cincilik, Eczane, Ferhat ile Şirin, Hain Kahya, Hamam, Hekimlik, Kağıthane safası, Kanlı Kavak, Kanlı Nigar, Ters Evlenme, Şairlik, Kırgınlar, Kütahya Çeşmesi, Leyla ile Mecnun, Mal Çıkarma, Mandıra safası, Meyhane, Orman, Ortaklar, Ödüllü, Sahte Esirci, Salıncak Oyunu, Sünnet oyunu, Tahir ile Zühre, Tahmis, Tımarhane,Yalova safası, Yazıcı.
Sitede tam metnini bulamadığınız oyunların tam metnini Cevdet Kudret’in üç ciltlik Karagöz adlı kitabında (Bilgi Yayınevi) ya da Mehmet Muhittin Sevilen’in Karagöz adlı kitabında (Milli Eğitim Basımevi) bulabilirsiniz.
1. Ciltteki oyunlar :
Aptal bekçi, Ağalık, Aşçılık, Bahçe, Bakkallık, Balık, Bursalı Leyla, Büyük Evlenme, Cambazlar, Cazular, Cincilik.
2. Ciltteki oyunlar :
Çeşme, Eczahane, Ferhad ile Şirin, Hain Kahya, Hamam, Hekimlik, Kanlı Kavak, Karagöz’ün deli olması, Kayık, Kırgınlar, Leyla ile Mecnun, Mal Çıkarma, Mandıra, Meyhane, Orman, Ortaklar, Ödüllü.
3. Ciltteki oyunlar :
Sahte Esirci, Salıncak, Sünnet, Şairlik, Tahir ile Zühre, Tahmis, Ters Evlenme, Tımarhane, Yalova safası, Yazıcı.
Mehmet Muhittin Sevilen (Hayâlî Küçük Ali)’nin Karagöz adlı kitabındaki oyunlar :
Kütahya Çeşmesi, Karagöz’ün Gelin olması, Kanlı Kavak, Çifte Hamamlar, Karagöz’ün Ağalığı, Tahir ile Zühre, Yalova Safası, Mandıra Safası, Aptal Bekçi, Kanlı Nigar, Bakkallık, Salıncak, Tımarhane, Kağıthane Safası, Ferhat ile Şirin.
EVİNİZDE HEP BİRLİKTE OYNAYABİLECEĞİNİZ OYUNLAR; KARAGÖZ HACIVAT, SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYIN
Geleneklerimizi yaşatalım.